Bakara Suresi 181. Ayet Meali, Arapça Yazılışı, Anlamı ve Tefsiri

Bakara Suresi 181. ayeti ne anlatıyor? Bakara Suresi 181. ayetinin meali, Arapçası, anlamı ve tefsiri…

Bakara Suresi 181. Ayetinin Arapçası:

فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ مَا سَمِعَهُ فَاِنَّمَٓا اِثْمُهُ عَلَى الَّذ۪ينَ يُبَدِّلُونَهُۜ اِنَّ اللّٰهَ سَم۪يعٌ عَل۪يمٌۜ

Bakara Suresi 181. Ayetinin Meali (Anlamı):

Kim bu vasiyeti işittikten sonra değiştirirse, kuşkusuz bunun günahı onu değiştirenlerin üzerinedir. Şüphesiz Allah işitendir, bilendir.

Bakara Suresi 181. Ayetinin Tefsiri:

 اَلْوَصِيَّةُ (vasiyet) kelimesi, bir kimsenin ölmesi yahut bir yolla ortadan kaybolması halinde, geride kalanlardan bir şey yapmalarını istemesidir. Dinî bakımdan bu kelime kullanılış şekiline göre, “öldükten sonra malına başkasını mâlik kılmak” yahut “öldükten sonra malında ve çocuklarının menfaatleri hususunda tasarruf ytesirini başkasına havale etmek” mânasına gelir. Burada birinci mânada kullanılmıştır. Yine âyetteki اَلْخَيْرُ (hayır) kelimesi, sözlükte “faydalanılan herhangi bir şey” mânasında olup âlimlerin ittifakıyla, “mal” demektir. Bunun, hangi miktarda bulunacağı belirtilmemekle birlikte, en azından kendisinden vasiyet yapılacak bir miktarda olması gerekir.

Miras ayetleri inmeden önce nâzil olan bu ayetlerde vasiyetin kimlere ve ne biçimde yapılacağı beyân edilmektedir. Tefsirlerimizde âyetin iniş sebebiyle alakalı olarak şöyle bir durum tespiti yapılmaktadır:

Câhiliye zamanında insanlar, gösteriş yapmak, övülmek ve şeref sahibi olarak bilinmek için uzak kimselere mallarını vasiyet ederler, diğer taraftan yoksul olan akrabalarını ihmâl ederlerdi. Allah Teâlâ bu âyeti indirerek, söz konusu kimseler hak­kında vasiyette bulunmayı vâcib kılmıştır. Böylelikle insanları önceden alışkanlık haline getirdikleri bu durumdan menedip, akraba olmayan insanlara yapılan yardımları ana, baba ve yakın akrabaya çevirmeyi murad etmiştir. (Fahreddin er-Râzî, Mefâtîhu’l-gayb, V, 52)

İçtimai şartlar, hikmet ve maslahatların gerektirdiği kadar bu âyetle amel edildikten sonra Nisâ sûresindeki ana, baba ve diğer akrabaların mirastan alacakları payları net bir biçimde tespit eden âyetlerle (bk. Nisâ 4/11-12) bu âyetin hükmü sınırlandırılmıştır. Bunun üzerine Peygamber Efendimiz de:  “Allah Teâlâ, her hak sahibine hakkını vermiştir. Artık bundan sonra vâris lehine vasiyet yoktur” (Ebû Dâvûd, Vesâyâ 6; Tirmizî, Vesâyâ 5) buyurmuştur.

Vasiyet yoluyla verilen mallar, vasiyet edenin verdiklerine bir bağışıydı. Miras ayetleriyle, Allah Teâlâ her hak sahibinin hakkını belirtmiştir. Şüphesiz Allah’ın verdiği, vasiyet edenin verdiğinden daha üstündür. Durum böyle olunca, varis olabileceklere vasiyette bulunmaya gerek kalmamıştır. Lakin isteyen, farz yahut vacip olmamakla birlikte, vârisleri dışında kalan yakın yahut uzak diğer şahıslara vasiyette bulunabilir. Bu yasaklanmış değildir.

Yapılan vasiyeti duyanlar ve görenlere büyük bir sorumluluk düşmektedir. Bu bir emanettir ve emanetin hakkının verilmesi gerekir. Vasiyeti değiştirmeye kalkışmak büyük bir günahtır. Nelerin vasiyet edildiğini bilen kişi, yazarken yahut hakları paylaşımı yaptırırken doğrusunu bile bile gerçeğe aykırı davranır; şâhit olan kişi de yalancı şâhitlik yapmak yahut şâhitliği gizlemek sûretiyle diğerine ortaklık ederse, büyük bir günah kazanmış olurlar. Çünkü emanete hıyânet etmiş ve dinin emrine aykırı davranmışlardır. Suça ortak olan herkes, bunun yanı sıra günaha da ortaktır. Lakin onların hatalı davranışları sebebiyle, vasiyette bulunan kimseye bir vebâl söz konusu olamaz. Allah’ın her şeyi işittiğini ve bildiğini dikkate alarak, alakalıler bu hususta dikkatli davranmak mecburiyetindedirler.

Lakin vasiyette bulunan birinin de bilerek yahut bilmeyerek hata yapma ihtimali mevcuttur. Mesela meşrû ve helâl olmayan bir mal, menfaat ve fiil vasiyet etmiş olabilir. Vasiyetin dinî ve hukukî bir kısım kaidelerine uymamış, kasten yahut bilmeyerek yanlışlar yapmış olabilir. Hâsılı hata ile yahut bile bile haktan sapıp, adâlet ve iyilikten ayrılabilir. Bundan haberdar olan herhangi bir kimse mesela veli, vâli, müftü, kadı yahut vâris, içten olarak bir haksızlık ve kötülüğün vuku bulmasından korkar da, vasiyetle alakası olan kimselerin aralarını düzeltir, haksızlığın giderilip adâletin gerçekleşmesini sağlarsa, böyle bir değiştirmede, onun üzerine günah yoktur. Hatta böyle bir davranış, sakıncalı olmak bir yana, müminlerin ileri gelen vazifelerinden biridir.

Allah Teâlâ’nın açıkladıği her türlü emir ve yasaklara güzelce riayet edebilmek, fakat iyi bir takvâ eğitimi, kalp tasfiyesi ve nefis terbiyesine bağlıdır. Bu terbiye ise sabır, nefsin arzularını bertaraf etmek, etkili bir ibâdet, bedenî ve ruhî bir riyâzatla gerçekleşebilir. Bunu sağlayacak amellerin başında da oruç geldiğinden devam eden ayetlerde şöyle buyrulur:

Bakara Suresi tefsiri için tıklayınız…

Kaynak: Ömer Çelik Tefsiri

Bakara Suresi 181. ayetinin meal karşı karşıya geldirması ve diğer ayetler için tıklayınız…