Oruçluya Mekruh Olan Şeyler

Oruçlu iken yapılması yasak olan davranışlar nelerdir? Oruçluya neler yasaktır? oruçluya mekruh olan durumlar.

Oruçluya mekruh (yasak) olan şeyler.

ORUÇLU İÇİN MEKRUH OLAN DURUMLAR

1. Özürsüz olarak bir şeyi tatmak ve çiğnemek mekruhtur. Çünkü ağıza alınan bir şeyin yutulma tehlikesi mevcuttur. Lakin kocanın kötü huylu olması halinde pişirilen yemeğin yahut aldanma tehlikesi varsa satın alınacak bir gıda maddesinin tadına bakılabilir. Bunun yanı sıra boğaza bir şey gitmemesi şarttır.

2. Oruçlu kimsenin önceden çiğnenmiş şekerli olmayan, beyaz, parçalanmaz bir sakızı çiğnemesi mekruhtur. Yeni bir sakızı çiğnemek ise caiz değildir. Çünkü sakız çiğneyen kimse toplum aracılığıyla oruç tutmamakla itham edilebilir. Diğer yandan, günümüzde mühim miktarda tatlandırıcı karıştırılan sakızı ilk çiğnemede, bu şeker emilince oruç bozulur.

Erkekler için oruçlu bulunmadıkları zamanlarda da sakız çiğnemek çirkin görülmüştür. Lakin bir özür sebebiyle gizlice çiğnemeleri bunun dışındadır.

3. Eşiyle öpüşmek, ona sarılmak, kendisine güveni olmayan eş için mekruhtur. Çünkü bu davranış, orucu bozacak bir fiili işlemeye götürebilir. İlke olarak bir kimsenin eşiyle öpüşmesi oruca zarar vermez. Nitekim Hz. Âişe, Rasûlullah (s.a.s)’in oruçlu iken eşleriyle elleşip şakalaştığını ve öpüştüğünü nakletmiştir.^[1] Lakin oruçlu kimsenin eşiyle çıplak oldukları halde sarılmaları, nefsinden güvende olsun yahut olmasın mekruhtur. Buna “fâhiş mübâşeret” denir.

4. Damardan kan aldırmak yahut hacamat yaptırmak gibi birinin bünyesini zayıflatma ihtimali olan şeyleri yapmak mekruhtur. Bedeni güçsüz düşürmeyecekse mekruh olmaz. Lakin bunu iftardan sonraya geciktirmek daha uygundur.

5. Hanefîlerde çoğunluğa göre, oruçlunun yaş yahut kuru misvakla dişlerini temizlemesinde bir sakınca yoktur. Ebû Yûsuf’a göre ise, su ile ıslatılmış misvakı kullanması mekruhtur.^[2]

Ağız ve diş temizliği, yenen yemek yahut içilen meşrubat kalıntılarının giderilmesi maksadıyla yapılır. Sahur yemeğinden sonra misvak yahut fırça ile ağız ve dişler iyice temizlendikten sonra, akşama kadar bu temizlik yeterli olabilir. Çünkü oruçlu birinin ağzına, kirlilik yapan bir şeyin girmesi söz konusu olmaz. Üstelik her abdest alışında, ağzına üç kez su vermesi sünnettir. Oruçlu, özellikle diş macunlarındaki tatlandırıcı maddeleri yutmaktan sakınmalıdır.

Şâfilere göre zeval vaktinden güneşin batışına kadar misvak kullanmak mekruhtur. Delil şu hadistir: “Yemin olsun ki, oruçlu birinin ağız kokusu Allah katında misk kokusundan daha üstündür” ^[3] Bu koku da zevalden sonraki zamanla alakalıdir. Çünkü öğleden önceki ağız kokusu yemeğin, zeval vaktinden sonraki ise ibadetin eseridir.^[4]

6. Oruçlu kimsenin cünüp olarak sabahlaması yahut gündüz uykusunda ihtilâm olması oruca zarar vermez. Lakin imkân olunca geceleyin yıkanmak daha faziletlidir. Çünkü bununla oruç ibadetine temiz olarak başlanmış olur.

7. Serinlemek için yıkanmak yahut ıslak bir beze sarınmak Ebû Yûsuf’a göre oruca zarar vermez. Fetvaya esas olan bu görüştür. Çünkü bununla ibadete yardım edilmiş olur. Ebû Hanîfe’ye göre ise serinlemek maksadıyla ağza burna su almak yahut soğuk su ile yıkanmak mekruhtur.

8. Oruçlunun gül, misk ve esans gibi şeyi koklaması mekruh değildir. Hanefîler dışındaki üç mezhebe göre, koku sürünmek ve özel olarak koklamak mekruhtur.^[5]

9. Kan aldırmak yahut hacamat yaptırmak orucu bozmaz, fakat oruçlunun direncini kırar ve güçsüz düşmesine yol açarsa mekruh olur. Hz. Peygamber’in ihramlı iken ve oruçlu bulunduğu sırada kan aldırdığı, hacamat yaptırdığı nakledilmiştir.^[6]

Dipnotlar:

^[1] İbn Mâce, Sıyâm, 19; Muvatta’, Sıyâm, 13; A. b. Hanbel, VI, 463.

^[2] bk. İbn Âbidin, age, II, 153-155; Şürünbülâlî, age,s. 114 vd.; Zühaylî, age, II, 636 vd.

^[3] Buhârî, Savm, 2, 9, Libâs, 78; Müslim, Sıyâm, 162-164; Tirmizî, Savm, 54; Nesâî, Sıyâm, 41-43.

^[4] Şirbînî, Muğnî’l-Muhtâc, I, 431, 436.

^[5] Şirbînî, age, I, 431, 436; İbn Kudâme, Muğnî, III, 106-110; Zühaylî, age, II, 638, 639.

^[6] Buhârî, Tıbb,11, Sayd, 11, Savm, 22; Ebû Dâvud, Savm, 28, 29, 30; Tirmizî, Savm, 59, 61; İbn Mâce, Sıyâm, 18.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslam İlmihali, Erkam Yayınları